των Ειρήνη Αποστολίδου–έρευνα και συγγραφή

και Μουράτ Ισσί– έρευνα και επίβλεψη

Από τη σύλληψη του Οτζαλάν το 1999 και μετά ο αγώνας του κουρδικού λαού επισκιάστηκε από άλλα διεθνή θέματα όπως το Παλαιστινιακό, η Αλ Κάιντα, οι πόλεμοι σε Αφγανιστάν και Ιράκ, και τα τελευταία χρόνια από τη διεθνή οικονομική κρίση. Ωστόσο όλα αυτά τα χρόνια, ο αγώνας συνεχίζεται στα Κουρδικά βουνά, νέα αγόρια και κορίτσια συνεχίζουν να κατατάσσονται στις αντάρτικες οργανώσεις, πολλοί άνθρωποι χάνουν τη ζωή τους κι ακόμα περισσότεροι συλλαμβάνονται και φυλακίζονται. Το ίδιο διάστημα, και ειδικά τα τελευταία δέκα χρόνια, το τουρκικό κράτος με επικεφαλής τον Ερντογάν προσπαθούσε εναγωνίως να βελτιώσει τη δημόσια εικόνα του στο εξωτερικό ώστε να ενισχύσει την υποψηφιότητα της χώρας για την ένταξή της στην Ε.Ε.

Το τριπλό φονικό στην καρδιά της Ευρώπης επανέφερε στο φως της δημοσιότητας το Κουρδικό ζήτημα με ένα τρόπο που δεν είναι απαραίτητο ότι μπορεί να ελέγξει η Τουρκία. Η δολοφονηθείσα Σακινέ Τζανσίζ ήταν το πρόσωπο των σοσιαλιστών μες στο PKK. Η βουλεύτρια του BDP Γκιουλτάν Κισανάκ είπε χαρακτηριστικά  για τη Σακινέ ότι «ήταν η Ρόζα Λούξεμπουργκ των Κούρδων». Δε μπορεί παρά να σκεφτεί κανείς ότι εν ζωή θα έπαιζε σημαντικό ρόλο στις διαπραγματεύσεις μεταξύ τουρκικού κράτους και κουρδικού κινήματος.

Ποιος είναι πίσω από τους φόνους του Παρισιού;

Η τουρκική κυβέρνηση απέδωσε εξ αρχής τους φόνους σε ξεκαθάρισμα λογαριασμών εντός του PKK και αυτή τη γραμμή ακολούθησαν αρκετά τουρκικά και διεθνή μέσα ενημέρωσης. Οι γυναικείες κουρδικές οργανώσεις απάντησαν ότι η διάδοση αυτών των εικασιών αποτελεί εκστρατεία λασπολόγησης του κουρδικού αγώνα. Το PKK κατηγορεί την τουρκική κυβέρνηση ότι θέλει να «καθαρίσει» τα ηγετικά στελέχη του κόμματος και να μπερδέψει την κοινή γνώμη. «Βλέπει» ως πυρήνα του κέντρου αποφάσεων την “πράσινη” Εργκενεκόν, δηλαδή τους ισλαμο-κεμαλιστές εντός του τουρκικού βαθέως κράτους. Επίσης ως ύποπτη θεωρεί και τη ΜΙΤ, την τουρκική υπηρεσία πληροφοριών.

Επίσης οξεία κριτική στο γαλλικό κράτος ασκούν οι οργανώσεις των Κούρδων της Γαλλίας με τα εξής ερωτήματα: Πώς μπόρεσε ο δολοφόνος να διαπράξει αυτό το έγκλημα στη διάρκεια της μέρας σε μια τόσο πυκνοκατοικημένη περιοχή όταν Κούρδοι ακτιβιστές, συμεριλαμβανομένων των 3 θυμάτων, ήταν υπό τη συνεχή παρακολούθηση των γαλλικών μυστικών υπηρεσιών και της γαλλικής αστυνομίας; Οι μυστικές υπηρεσίες της Γαλλίας είχαν πληροφορίες για πιθανό φόνο πριν την τέλεση του εγκλήματος; Αν ναι, γιατί δε δημοσιοποίησαν αυτές τις πληροφορίες και δεν προειδοποίησαν τα θύματα;

Προσπαθούν να «κλείσουν» τις κάνουλες;

Σύμφωνα με μυστικό διπλωματικό σημείωμα του 2007 που αποκάλυψε το WikiLeaks, αξιωματούχοι των ΗΠΑ έβλεπαν τη Σακινέ Τζανσίζ ως ένα εκ των δύο κύριων στόχων στην προσπάθειά τους να σταματήσουν τη ροή οικονομικής βοήθειας από την Ευρώπη προς τα βουνά του βόρειου Ιράκ, όπου είναι η βάση του μεγαλύτερου μέρους των ανταρτών. Το 2007 ήταν και η χρονιά που η Σακινέ συνελήφθη στη Γερμανία αλλά αποφυλακίστηκε χωρίς να ακολουθήσει η έκδοσή της στην Τουρκία λόγω ανεπαρκών στοιχείων.

Αντιτρομοκρατικές επιχειρήσεις σε ευρωπαϊκό έδαφος

Τα τελευταία χρόνια έχει ενταθεί μια δίωξη των Κούρδων και στο ευρωπαϊκό έδαφος, η οποία ανατρέπει και ακυρώνει οποιαδήποτε προστασία παρεχόταν μέχρι τώρα στους Κούρδους ως πολιτικούς πρόσφυγες. Συγκεκριμένα, τον Οκτώβρη του 2011 Γαλλία και Τουρκία προχώρησαν σε μια συνεργασία σε θέματα ασφάλειας η οποία προβλέπει ότι οι αστυνομικές δυνάμεις των δυο χωρών μπορούν να διεξάγουν από κοινού επιχειρήσεις εναντίον των Κούρδων. Αυτή η εξέλιξη οδήγησε στη σύλληψη εκατοντάδων Κούρδων στο γαλλικό έδαφος αλλά και σε επιθέσεις εναντίον Κουρδικών οργανώσεων στη Γαλλία και άλλες ευρωπαϊκές πόλεις. Στη συνέχεια, το Μάρτη του 2012 ξεκίνησε στη Γαλλία αστυνομική έρευνα ενάντια σε όσους αναζητούν οικονομική ενίσχυση για τις δραστηριότητες του PKK. Η έρευνα αυτή οδήγησε σε επιδρομές σε σπίτια με βάση τον αντιτρομοκρατικό νόμο και συλλήψεις ατόμων ως υπόπτων για χρηματοδότηση της τρομοκρατίας. Στο ίδιο πλαίσιο, χαρακτηριστικό παράδειγμα του διεθνούς κλίματος ήταν η διαδοχική άρνηση φιλοξενίας του κουρδικού τηλεοπτικού σταθμού RojTV από γαλλικούς και άλλους δορυφόρους . Στη Γαλλία η αντιμετώπιση των Κούρδων ως εγκληματιών ξεκίνησε επί προεδρίας Σαρκοζύ, κατά τη διάρκεια της οποίας εντάθηκε και συστηματοποιήθηκε. Την ίδια πολιτική συνέχισε το σοσιαλιστικό κόμμα που τον διαδέχτηκε.

Απειλητική προφητεία για νέους φόνους στη Γερμανία

Ο Ιδρίς Ναίμ Σαχίν, πρώην Υπουργός Εσωτερικών και ηγετικό στέλεχος του κυβερνώντος κόμματος AKP στην Τουρκία, δήλωσε στις 21/01/13 ότι παρόμοια [με τους φόνους στο Παρίσι] περιστατικά μπορεί να συμβούν και στη Γερμανία στο επόμενο διάστημα. Την ίδια τοποθέτηση επανέλαβε, την επόμενη μέρα, και ο Ερντογάν. Βουλευτές του Ντι Λίνκε [του κόμματος της Αριστεράς στη Γερμανία] αντέδρασαν σε αυτή τη δήλωση αξιολογώντας την ως τοποθέτηση του τουρκικού κράτους υπέρ της βίαιης αντιμετώπισης του κουρδικού ζητήματος και ως προτροπή προς το γερμανικό κράτος για σκλήρυνση της στάσης του απέναντι στους Κούρδους. Από τη μεριά της η ομοσπονδία κουρδικών συλλόγων της Γερμανίας ζητά να μάθει πώς η τουρκική κυβέρνηση βρίσκεται σε θέση να γνωρίζει εκ των προτέρων τους προγραμματισμένους φόνους στο έδαφος της Γερμανίας και προέτρεψε τη Γερμανική κυβέρνηση να ρίξει φως στο παρασκήνιο της δήλωσης του Σαχίν.

Εντωμεταξύ ο δημοσιογράφος Φερντά Τσετίν σε άρθρο του που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Yeni Özgür Politika επανέφερε στο φως το σχέδιο επικήρυξης ηγετικών στελεχών του PKK εκ μέρους του Τουρκικού κράτους, σύμφωνα με το οποίο προβλέπονταν αμοιβές έως 4 εκατομμύρια τουρκικές λίρες (κοντά 1.700.000 ευρώ) για τους πληροφοριοδότες/καταδότες . Τα ηγετικά στελέχη που στοχοποιούσε εκείνο το σχέδιο ήταν 50 στο σύνολό τους, 20 εκ των οποίων στην Ευρώπη.

Πώς «διαβάζουμε» αυτούς τους φόνους στο παρόν πολιτικό σκηνικό

Η περίοδος που διανύουμε καθορίζεται από την διακηρυγμένη πρόθεση του κυβερνώντος κόμματος «Δικαιοσύνη και Ανάπτυξη» να έρθει σε κάποιου είδους συμφωνία με τους Κούρδους αντάρτες με σκοπό τον τερματισμό των εχθροπραξιών. Ωστόσο οι πολιτικές διώξεις των Κούρδων στις πόλεις και οι στρατιωτικές επιχειρήσεις εναντίον των ανταρτών στα βουνά συνεχίζονται με αμείωτη ένταση, όπως και η κατάφωρη παραβίαση εκεχειριών.  Αν προσθέσουμε σε αυτό το «κυνήγι κεφαλών» που συμβαίνει εντός και εκτός Τουρκίας φαίνεται το Τουρκικό κράτος έχει κάθε συμφέρον να αποδυναμωθεί όσο το δυνατόν περισσότερο ο αντίπαλος πριν κάτσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Όπως είπε χαρακτηριστικά υψηλόβαθμο ηγετικό στέλεχος των Κούρδων, η πολιτική του τουρκικού κράτους είναι “πόλεμος ενάντια στους τρομοκράτες και διαπραγματεύσεις με τις παραφυάδες τους”.

Ενότητα των Κούρδων κάτω από τον Οτζαλάν

Ο Οτζαλάν έκλεισε τα 65 του χρόνια στις 4 Απριλίου και βρίσκεται στη φυλακή εδώ και 14 χρόνια. Στο διάστημα αυτό «ξεφύτρωσαν» νέες οργανώσεις που δεν κατάφεραν όμως να παίξουν σημαντικό ρόλο. Μετά από τις τελευταίες απεργίες πείνας των φυλακισμένων (σύνολο 10.000 άτομα), και σε όλη την διάρκεια της κηδείας των τριών αγωνιστριών, ο Οτζαλάν επιβεβαιώθηκε ξανά ως ο μοναδικός ηγέτης όλων των Κούρδων (είναι αναμφισβήτητο  ότι τον υποστηρίζει μεγάλο ποσοστό του Κουρδικού πληθυσμού). Έτσι το τουρκικό κράτος δεν έχει και πολλές επιλογές εκτός από τον ίδιο τον Οτζαλάν ως συνομιλητή για τις διαπραγματεύσεις με τους Κούρδους.

Πάντως Κούρδοι αγωνιστές έχουν ασκήσει δριμεία κριτική στον Οτζαλάν απευθύνοντάς του βαριές κατηγορίες (δικτατορικές πρακτικές στο εσωτερικό της οργάνωσης και παγίωση προσωπικού μηχανισμού, βία, δολοφονίες μελών, δολοφονίες μελών άλλων κουρδικών οργανώσεων, κλπ). Γιατί λοιπόν επικρατεί και πάλι ο Οτζαλάν ως μόνος αρμόδιος για τις διαπραγματεύσεις με το τουρκικό κράτος;

Θα μπορούσε κανείς να πει ότι ο κουρδικός λαός έχει βρεθεί σε αδιέξοδο χάριν της ενότητας. Δηλαδή η μοναδικότητα του Οτζαλάν δε σημαίνει ότι το PKK είναι η μόνη κουρδική πολιτική δύναμη. Αντίθετα θα έλεγε κανείς ότι ο κουρδικός λαός αναγνωρίζει τον Οτζαλάν ως αδιαπραγμάτευτο ηγέτη του για να τηρήσει ένα ενιαίο μέτωπο απέναντι στο τουρκικό κράτος, και δε μπορεί να κάνει πίσω γιατί η απόσυρση της υποστήριξής του στο Οτζαλάν θα αποτελούσε διάσπαση του μετώπου και θα εκλαμβανόταν ως μια νίκη του κράτους και ήττα των Κούρδων. Φαίνεται το ίδιο το τουρκικό κράτος να έχει ηρωοποιήσει ακόμα περισσότερο τον Οτζαλάν, και ο Ερντογάν το είχε συνειδητοποιήσει αυτό όταν δήλωνε σε ραδιοφωνική συνέντευξη τον Ιούνη του 2011 ότι αν ήταν τότε [το 1999] στην εξουσία το κόμμα του θα είχε φέρει σε πέρας τη θανατική ποινή που του είχε αρχικά επιβληθεί και έτσι το «πρόβλημα Οτζαλάν» θα είχε εκλείψει.

Επικαιρότητα

Τέσσερις μήνες μετά από την δολοφονία των τριών Κουρδισσών αγωνιστριών στο Παρίσι, ακόμη δεν έχει ξεκινήσει δίκη εναντίον του υπόπτου με την επίσημη αιτιολογία ότι η συνεργασία με την Τουρκία συνεχίζεται για την συλλογή των αποδεικτικών στοιχείων. Εν τω μεταξύ στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων και ως κίνηση καλής θέλησης ο Οτζαλάν ζήτησε την απελευθέρωση αιχμαλώτων που κρατούνταν στα όρη Καντίλ από τους αντάρτες. Την 21η Μάρτη, ανήμερα της μεγάλης γιορτής του Newroz, ο Οτζαλάν με δημόσια επιστολή  του έθεσε τους νέους στόχους και στρατηγικές: εκδημοκρατισμός στην Τουρκία και τη Μέση Ανατολή, επιδίωξη λύσης μέσω συνομοσπονδίας. Στην ίδια επιστολή ζήτησε από τον αντάρτικο στρατό να προχωρήσει σε εκεχειρία με την Τουρκία και να αποσυρθεί εκτός τουρκικών συνόρων. Μια επιστολή της οποίας ο σαφέστατος αρχηγικός τόνος δεν αφήνει καμιά αμφιβολία για το ρόλο που σκοπεύει να παίξει και στο μέλλον ο Οτζαλάν.

 

Περισσότερα

Φόρος τιμής σε τρεις Κούρδισσες αγωνίστριες

Το τελευταίο αντίο στις τρεις Κούρδισσες αγωνίστριες

Η προέλευση των τριών Κουρδισσών αγωνιστριών

Τα όρια της ανθρώπινης αντοχής