kokkina3

της Σοφίας Ξυγκάκη

Από το Μεξικό στην Ευρώπη 100 κόκκινα παπούτσια ενάντια στη βία κατά των γυναικών

Μεγάλη αίσθηση είχε προκαλέσει, πριν από δύο χρόνια, την 25η Νοεμβρίου, η εγκατάσταση με τον τίτλο 100 κόκκινα παπούτσια ενάντια στη βία κατά των γυναικών,  στο κέντρο του Μιλάνου, σε ένα από τα πιο γνωστά μνημεία, στις  Colonne San Lorenzo. Κόκκινα παπούτσια είχαν απλωθεί κατά μήκος του μνημείου, σαν να τα είχαν εγκαταλείψει εκεί γυναίκες που αναγκάστηκαν να το σκάσουν, που εξαφανίστηκαν, που δολοφονήθηκαν.

Πώς ξεκίνησε, όμως, αυτό;

Τα Κόκκινα Παπούτσια, τα  Zapatos Rojos, ξεκίνησαν ως ένα work in progress της Μεξικανής  καλλιτέχνιδας Elina Chauvet. Πρόκειται για διαδρομές στη πόλη που δημιουργούνται με δεκάδες κόκκινα ή βαμμένα κόκκινα παπούτσια, που σκοπό έχουν να καταγγείλουν τη βία κατά των γυναικών.

Το 2009, η Elina Chauvet, αυτοδίδακτη καλλιτέχνις, βρέθηκε στην Σιουδάδ Χουάρες, μια πόλη στα σύνορα με την Αμερική, για να διδάξει σε ευάλωτες ομάδες, φτωχούς και παιδιά, τέχνη. Η πόλη, που πριν αποτελούσε τουριστικό προορισμό,  από τα μέσα της δεκαετίας του ’80, με την εγκατάσταση εκεί εργοστασίων και βιοτεχνιών, άρχισε ν’ αλλάζει φυσιογνωμία και μετατράπηκε σε μία από τις μεγαλύτερες εργατουπόλεις του Μεξικού, ενώ ταυτόχρονα  δημιουργήθηκε εκεί και ένα από τα πιο ισχυρά καρτέλ ναρκωτικών της χώρας. Από τις αρχές της δεκαετίας του ’90, εκδηλώθηκε μια πρωτοφανής για την πόλη και εξαιρετικής αγριότητας έξαρση βίας απέναντι στις γυναίκες, κι εκεί  εγγράφηκε για πρώτη φορά η λέξη “femminicidio”. Από το 1993, που ανακαλύφθηκε στην έρημο το πρώτο θύμα, η Άλμα Τσαβαρία,  χιλιάδες γυναίκες  δολοφονούνται, βιάζονται, βασανίζονται ενώ η κυβέρνηση, οι τοπικές αρχές και η αστυνομία όχι μόνο ελάχιστα έχουν πράξει για να αντιμετωπίσουν την εγκληματικότητα, αλλά σταθερά υπονομεύουν κάθε προσπάθεια των συγγενών των θυμάτων που έχουν αναζητήσει βοήθεια και εκτός Μεξικού, αφού στις δολοφονίες εμπλέκονται άτομα με ισχυρά συμφέροντα στην περιοχή.

Η Elina Chauvet, ζώντας εκεί, είχε σοκαριστεί από τις πάμπολλες  φωτογραφίες των εξαφανισμένων κοριτσιών που έβλεπε στις κολώνες και τους τοίχους. Τα θύματα ήταν νεαρά και φτωχά κορίτσια, από τα οποία τα περισσότερα, όπως  είχε παρατηρήσει η καλλιτέχνις, δούλευαν σε βιοτεχνίες ή σε καταστήματα υποδημάτων.

Έτσι γεννήθηκε η ιδέα των «κόκκινων παπουτσιών», με το κόκκινο να συμβολίζει την οδύνη και την ταπείνωση, που από το Μεξικό εξαπλώθηκε στον Καναδά και στην Ευρώπη, κυρίως στην Ιταλία όπου, σύμφωνα με τα στοιχεία, κάθε τρεις μέρες μία γυναίκα πέφτει θύμα γυναικοκτονίας.

Από το Μιλάνο, το Τορίνο και το Μπέργκαμο μέχρι τη Φλωρεντία και το Παλέρμο, και όχι πάντα σε επετείους, τα κόκκινα παπούτσια δημιουργούν διαδρομές, καταγγέλλοντας την έμφυλη βία. Διαβάζονται δυνατά τα ονόματα των γυναικών που χάθηκαν για να μην ξεχαστούν ποτέ. Πέρυσι, την 25η Νοεμβρίου, στις  ιταλικές πόλεις οι γυναίκες με τη υποστήριξη και των συνδικάτων και με σύνθημα «Αν όχι τώρα, πότε;» κατέβηκαν σε απεργία. Στην Τοσκάνη, φορώντας κάτι κόκκινο, σύμβολο μη ανοχής απέναντι στη γυναικοκτονία, γυναίκες και άντρες διαμαρτυρήθηκαν στο δρόμο, στους χώρους εργασίας, σε μαγαζιά. Στη Ρώμη οι γυναίκες έκαναν στάση εργασίας και απλώνοντας κόκκινα παπούτσια συγκεντρώθηκαν στη πλατεία του Καπιτωλίου.

Φέτος, με αφορμή την 25η Νοέμβρη ο Δήμος του Κούνεο, στο Πιεμόντε, έχει οργανώσει σειρά εκδηλώσεων στη διάρκεια των οποίων τα κόκκινα παπούτσια για της απούσες  θα τοποθετηθούν σε σούπερ μάρκετ και δημόσιους χώρους, ακόμα και σε βιτρίνες καταστημάτων, με τη συμμετοχή φοιτητών και μαθητών λυκείου, με ανάγνωση ποιημάτων και κειμένων, με  προβολές ταινιών σχετικών με το θέμα.

Γιατί η βία κατά των γυναικών είναι βία κατά όλων.