της Σοφίας Φασουλάκη

«Στροφή» στη νομολογία κάνουν τα ελληνικά δικαστήρια ανάβοντας το «πράσινο φως» στα διεμφυλικά άτομα να αλλάξουν τις ληξιαρχικές πράξεις γεννήσεώς τους και να αποκτήσουν το επιθυμητό όνομα που αντιστοιχεί στο φύλο που βιώνουν και όχι στο φύλο με το οποίο γεννήθηκαν.

Ήταν μόλις το 2015, όταν διεμφυλικά άτομα ζήτησαν την τροποποίηση των πράξεων γεννήσεών τους και των ταυτοτήτων τους και τα δικαστήρια την αρνήθηκαν, κρίνοντας ότι για την επίτευξη του σκοπού ήταν απαραίτητη η προηγούμενη χειρουργική επέμβαση για αλλαγή φύλου. Έναν χρόνο αργότερα, η αντίληψη άλλαξε, με τα δικαστήρια να κρίνουν υπερβολική ακόμη και την ορμονοθεραπεία στην οποία καταφεύγουν τα τρανς άτομα, προκειμένου να προσεγγίσουν το φύλο που βιώνουν. Έχοντας στο πλευρό τους συνήθως τις μητέρες τους, ολοένα και περισσότερα διεμφυλικά άτομα τολμούν να κάνουν το επόμενο βήμα, ζητώντας από την κοινωνία να αποδεχθεί ότι μπορεί μεν να γεννήθηκαν αγόρια ή κορίτσια, αλλά ήδη από τα 4 ή τα 5 χρόνια τους ένιωθαν ότι βρίσκονται στο σώμα του αντίθετου φύλου.

Χειρουργεία

Όπως η περίπτωση ενός άνδρα που βρέθηκε στα δικαστήρια στα τέλη του Ιανουαρίου, διηγούμενος την προσωπική του πορεία. Από τα 17 του είχε γνωστοποιήσει στους οικείους του ότι ο τρόπος που ένιωθε το φύλο του δεν αντιστοιχούσε με την εμφάνισή του. Ότι από την παιδική του ηλικία οι επιλογές του προσιδίαζαν σε κορίτσι. Όπως ελέχθη μάλιστα στο δικαστήριο, από το 2013 ήταν υπό ψυχιατρική παρακολούθηση για την αντιμετώπιση της ταυτότητας φύλου, μπαίνοντας μάλιστα και σε ορμονοθεραπεία που τον βοήθησε να έρθει κοντά στο θηλυκό πρότυπο.

Δεν προχώρησε όμως σε εγχείρηση αλλαγής φύλου για την αφαίρεση των ανδρικών γεννητικών οργάνων του, γεγονός που για το δικαστήριο «δεν πρέπει να θεωρηθεί πρόβλημα για τις αλλαγές στη ληξιαρχική πράξη γέννησης, αφού μία τέτοια επέμβαση κρίνεται ως υπερβολική απαίτηση και πρακτική, η οποία παραβιάζει την Ευρωπαϊκή Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, σύμφωνα με την οποία ο καθένας έχει το δικαίωμα στον σεβασμό της προσωπικής και της οικογενειακής του ζωής, του οίκου του και των επικοινωνιών του».

Το σκεπτικό

Λίγο πριν από την έλευση του 2017, ένα ακόμη δικαστήριο έκανε δεκτή την αίτηση μιας γυναίκας, η οποία όμως από πολύ μικρή ένιωθε άνδρας. «Ο όρος ταυτότητα φύλου αναφέρεται στην ατομική και εσωτερική εμπειρία του φύλου, η οποία μπορεί να μη βρίσκεται σε ευθεία αντιστοιχία με το φύλο που γεννιέται και εσωκλείει την προσωπική αίσθηση του σώματος και του φύλου, και τούτο μπορεί να εκφραστεί με το ντύσιμο, τον τρόπο ομιλίας και συμπεριφοράς», αναφέρει στην απόφασή του το Ειρηνοδικείο της Αθήνας, σημειώνοντας ότι η αλλαγή των στοιχείων της ταυτότητας της αιτούσας «συνιστάται ως απολύτως αναγκαία υπέρ της προάσπισης της καλής ψυχικής υγείας και υπέρ της περαιτέρω εξασφάλισης ποιότητας της ζωής της, κοινωνικά και προσωπικά.

Το να ζητείται η πρόκληση μόνιμης στειρότητας ή άλλης χειρουργικής επέμβασης, σαν προαπαιτούμενο της νομικής αναγνώρισης του επιθυμητού φύλου ενός ατόμου, δείχνει ότι δεν λαμβάνεται υπόψη το γεγονός ότι ενός τέτοιου είδους επεμβάσεις είναι συχνά επιθυμητές από διεμφυλικά άτομα, συγχρόνως αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν και εξαιρέσεις. Ακόμη, μία επέμβαση τέτοιου τύπου δεν είναι πάντοτε ιατρικώς δυνατή, διαθέσιμη και προσιτή από οικονομικής άποψης, ειδικώς όταν δεν καλύπτεται οικονομικά και ασφαλιστικά».

Με προσφυγή στη δικαιοσύνη

«Να διεκδικήσουν το δικαίωμά τους»

Για το δικαστήριο, η αναντιστοιχία στην εμφάνιση της γυναίκας με αυτό που δηλώνει επισήμως ότι είναι στην ταυτότητά της δημιουργεί σοβαρό πρόβλημα στην καθημερινότητά της και μπορεί να προκαλέσει σοβαρή σύγχυση στις συναλλαγές της.

Η Ελλάδα μέχρι πρότινος συγκαταλεγόταν στις 21 από τις 38 χώρες που για να αναγνωρίσουν νομοθετικά τη δυνατότητα αλλαγής φύλου έθεταν ως προϋπόθεση τη στείρωση και τη χειρουργική επέμβαση. Αυτή η νομική πραγματικότητα όμως φαίνεται ότι αλλάζει, αφού έχουν ήδη εκδοθεί 6 διαφορετικές αποφάσεις σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, ενώ δύο εξ αυτών έχουν καταστεί αμετάκλητες από τα Πρωτοδικεία.

Για τον δικηγόρο Βασίλη Σωτηρόπουλο, ο οποίος έχει κερδίσει 3 από τις 6 αποφάσεις που άλλαξαν τη νομολογία, «ο νέος τρόπος με τον οποίο οι δικαστές ερμηνεύουν την έννοια “αλλαγή φύλου” επιτρέπει σε όλα τα διεμφυλικά άτομα να ζητήσουν τη διόρθωση των εγγράφων τους, χωρίς χειρουργικές επεμβάσεις και χωρίς ορμονική θεραπεία. Υπάρχουν ήδη έξι δικαστικές αποφάσεις των Ειρηνοδικείων της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης που έκριναν ότι δεν χρειάζονται χειρουργεία για να διορθωθεί η ταυτότητα του ατόμου στο φύλο το οποίο πραγματικά βιώνει. Αυτό ήταν αποτέλεσμα μεγάλης μελέτης και προεργασίας από την πλευρά των δικηγόρων, διότι το κερδίσαμε με βάση κείμενα του Συμβουλίου της Ευρώπης και της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την ταυτότητα φύλου. Είναι λοιπόν στο χέρι των διεμφυλικών να πάρουν την απόφαση και να διεκδικήσουν το δικαίωμά τους από το δικαστήριο».

Προστασία από κινδύνους

Το Γερμανικό Συνταγματικό Δικαστήριο, με απόφαση του 2011, έκρινε ότι η εγχείρηση για την απόκτηση των χαρακτηριστικών του γυναικείου φύλου αποτελεί δραστική επέμβαση στην προστατευόμενη από το γερμανικό Σύνταγμα σωματική ακεραιότητα του προσώπου, με τεράστιους κινδύνους και παρενέργειες για την υγεία του.

Πηγή: Έθνος