Όχι στη πατριαρχία, όχι στην αστυνομοκρατία, όχι στη θανατική ποινή: Μια αναφορά στα συλλαλητήρια ενάντια στους βιασμούς.

Μετά τις μαζικές κινητοποιήσεις που ξέσπασαν στην Ινδία μετά τον αποτρόπαιο βιασμό της 23χρονης φοιτήτριας, ολοένα συχνότερα διαβάζουμε στον τύπο για περιστατικά βιασμών σε αυτή τη χώρα. Σε μια προσπάθεια να κατανοήσουμε καλύτερα τι γίνεται, βρήκαμε και μεταφράσαμε το παρακάτω κείμενο. Αν και είναι γραμμένο τον Γενάρη, νομίζουμε ότι μεταφέρει τις συζητήσεις που έγιναν/γίνονται και το κλίμα. 

ΦΣ

της Soma Marik

Οι ομαδικοί βιασμοί στο Δελχί είναι φρικτοί[1]. Αλλά δεν είναι μόνο αυτό. Μέσα στο 2010 υπήρξαν 22.000 δηλωμένοι βιασμοί, που αυτό συνεπάγεται 100.000 βιασμούς που δεν έχουν αναφερθεί. Στη πρωτεύουσα, το Δελχί, υπήρξαν γύρω στους 750 δηλωμένους βιασμούς. Η δυτική Βεγγάζη μετρά περίπου 9.000 υποθέσεις βιασμού οι οποίες δεν έχουν πάρει τον δρόμο του δικαστηρίου. Βιασμοί, ομαδικοί βιασμοί, βιασμοί ως «πολιτική» πράξη (βιασμοί χαμηλότερων κοινωνικά γυναικών, κοινωνικών μειοψηφιών, πολιτικών αντιπάλων) συμβαίνουν συνεχώς. Αν και οι πολιτικοί ηγέτες της Ινδίας υποστηρίζουν σθεναρά ότι η Ινδία προχωρά μπροστά, η ίδια αυτή Ινδία είναι μία από τα καινούρια εργοστάσια παραγωγής στον κόσμο, παράγοντας βία που πλήττει τις γυναίκες, παράγοντας την σκληρή βαρβαρότητα του βιασμού, και δε δείχνει κανένα σημάδι προόδου και πολιτισμού.

Κάτω από αυτές τις συνθήκες οι φοιτητές του Πανεπιστημίου του Jadavpur και του Presidency κάλεσαν σε «συλλαλητήριο κατά των βιασμών», με συγκέντρωση στην πλατεία Κόλετζ στις 27 Δεκεμβρίου και ώρα 2 μμ. και πορεία στον δρόμο Rani Rashmoni, με παραμονή και αποστολή αντιπροσωπείας στον επικεφαλής υπουργό ή σε κάποιον αντιπρόσωπό του.

Η καμπάνια είχε 1000 συμμετοχές στο αποκορύφωμά της. Τα βασικά πολιτικά κόμματα δεν είχαν θέση σε αυτό. Το Κομμουνιστικό Κόμμα της Ινδίας (Μαρξιστικό) [CPI(M)] το αγνόησε επιδεικτικά προς μεγάλη ευχαρίστηση, θα έλεγε κανείς, των διοργανωτών. Το Κογκρέσο Trinamul (το Trinamul Congress είναι το κυβερνόν κόμμα της Δυτικής Βεγγάζης, με τα αρχικά TMC) προσπάθησε να επωφεληθεί από αυτό χωρίς όμως να ενταχθεί σε αυτό, στέλνοντας μία μικρή ταξιαρχία γυναικών του στο ίδιο σημείο για κάθε ξεχωριστό συλλαλητήριο. Ίσως ο σκοπός ήταν να αποσταθεροποιηθούν, να διασκορπιστούν και να μπερδευτούν οι συμμετέχοντες. Οι σπουδαστές-διοργανωτές επέδειξαν ψυχραιμία αναβάλλοντας το πρόγραμμά τους κατά μία ώρα.

Οι διοργανωτές εξέδωσαν την παρακάτω δήλωση:

“Η θανατική ποινή δεν είναι λύση. Ούτε και ο δημόσιος εξευτελισμός. Αυτά είναι προϊόντα της νοοτροπίας του όχλου που μας οδηγούν πίσω στην πρωτόγονή μας φύση.”

1. Για κάθε 100 ανθρώπους που κατηγορούνται για βιασμούς μόνο οι 26 καταδικάζονται. Θέλουμε επείγουσες (fast-track) δίκες για όλες τις επιθέσεις σεξουαλικής κακοποίησης και σιγουριά ως προς την τιμωρία του ενόχου.
2. Τέλος στη νομιμοποίηση της σεξουαλικής κακοποίησης, της κατ’ οίκον κακοποίησης, των «εγκλημάτων τιμής» και των παρόμοιων εγκλημάτων. Όλοι οι κυβερνητικοί αξιωματούχοι, συμπεριλαμβανομένων των εκλεγμένων αντιπροσώπων, που κατηγορούνται για κακομεταχείριση των θυμάτων βιασμού πρέπει να παραιτηθούν.
3. Ίδρυση τμήματος για τη χρηματοδότηση ιατροφαρμακευτικής και ψυχολογικής περίθαλψης των θυμάτων βιασμού. Τα νοσοκομεία πρέπει να αποκτήσουν υποδομή για ανάλυση των εγκλημάτων που θα βοηθούν τις επίσημες έρευνες.
4. Ευαισθητοποίηση ως προς το φύλο και ουδέτεροι νόμοι που θα εγγυώνται την ισονομία. Μετά από διαβουλεύσεις με ομάδες και οργανώσεις που αφορούν τα δικαιώματα των γυναικών πρέπει να γίνουν προβλέψεις για τέτοιους νόμους, μέσα από τους οποίους η σεξουαλική κακοποίηση (συμπεριλαμβανομένου του συζυγικού βιασμού και του βιασμού στην φυλακή), η σεξουαλική παρενόχληση και η ευθανασία θα θεωρούνται ποινικά αδικήματα.
5. Οι άδειες εγκυμοσύνης και μητρότητας πρέπει να διασφαλιστούν για τις γυναίκες υπαλλήλους τόσο στον ιδιωτικό όσο και στον δημόσιο τομέα.
6. Τα δικαιώματα της Ανύπαντρης Μητέρας πρέπει να εξακριβωθούν και να διασφαλιστούν επιμελώς από την Κυβέρνηση.
7. Όλα τα κυβερνητικά έγγραφα που απαιτούν το όνομα του «Πατέρα/ Συζύγου» πρέπει, επίσης, να απαιτούν και το όνομα της «Μητέρας/ Συζύγου».
8. Οι νόμοι περί σεξουαλικής παρενόχλησης πρέπει να καθιερωθούν και στο επαγγελματικό περιβάλλον. Στις εταιρείες στις οποίες δεν πληρούνται αυτές τις προδιαγραφές πρέπει να κατάσχονται οι άδειες.

Για να Προλάβεις τον Βιασμό και να βάλεις Τέλος στην Πατριαρχία σκέψου:

1. Το Γυναικείο Σώμα δεν είναι αντικείμενο. Σταμάτα την Αντικειμενοποίηση και την Εμπορευματοποίηση.
2. Το Γυναικείο Σώμα δεν είναι απλώς σάρκα. Προσπάθησε να βάλεις τέλος στο «εμπόριο σάρκας»
3. Εξάλειψε την πορνογραφία.
4. Η αξία μιας γυναίκας δεν βρίσκεται μόνο στον κόλπο της.
5. Σταμάτα την γυναικεία εμβρυοκτονία και βρεφοκτονία.
6. Ο βιασμός μπορεί να σταματήσει μόνο εάν έρθει η αλλαγή στη νοοτροπία μας.
7. Ύψωσε τη φωνή σου ενάντια σε όλες τις πράξεις καταπίεσης κατά των γυναικών. Η ασφάλεια των γυναικών δε μπορεί να διασφαλιστεί αυξάνοντας το δυναμικό των αστυνομικών δυνάμεων και εγκαθιστώντας κάμερες. Δε θέλουμε αστυνομοκρατία με την πρόφαση της ασφάλειας.»

Τα αιτήματα υποβλήθηκαν μετά από διαβουλεύσεις μεταξύ τους και άλλους που δημοσίευαν στο Φέισμπουκ, έγραφαν σε μπλογκ κλπ. Με άλλα λόγια, το πρόγραμμα επέδειξε δημιουργική χρήση μιας οριζόντιας δικτύωσης οργανωτικών τεχνικών. Οι συζητήσεις συνεχίστηκαν και μετά το συλλαλητήριο τόσο ώστε ήρθε μία πρόταση που ασκούσε κριτική στο κείμενο που απαιτούσε το τέλος της πορνείας και αντ’ αυτού εστίαζε στο τέλος της εμπορίας.

Το 85% περίπου των ανθρώπων του συλλαλητηρίου ήταν στην ηλικιακή ομάδα από έφηβοι μέχρι 25 ή 29, ενώ μόλις το 15% ήταν μεγαλύτεροι ενήλικες. Αυτό ήταν ενθαρρυντικό αν και μαρτυρούσε ένα κενό μεταξύ των μεγαλύτερων ανθρώπων που δουλεύουν σε μαζικές οργανώσεις, συμπεριλαμβανομένων των γυναικείων δικτύων όπως η Maitree, και της ριζοσπαστικής νεολαίας. Πολιτικά, αν και έλειπαν τα πανό, πρόσωπα από (διάφορες φοιτητικές οργανώσεις) το Φόρουμ της Τέχνης (FAS) του Πανεπιστημίου του Jadavpur, την Ένωση Ανεξάρτητων ((IC) του Πανεπιστημίου του Presidency, τον Συνεταιρισμό Φοιτητών Ινδίας (ALSA), την Ομοσπονδία Προοδευτικών Δημοκρατικών Φοιτητών (PDSF), την Δημοκρατική Οργάνωση Φοιτητών (DSO) μπορούσαν να διακριθούν. Υπήρξε ένας μικρός αριθμός μελών της Maitree και ένας μικρός αριθμός μελών της Radical Socialist. Το Κομμουνιστικό Κόμμα (Μαρξιστικό- Λενινιστικό) της Ινδίας [CPI (ML)] ήταν η πολιτική οργάνωση που έφερε μεγάλο αριθμό ανθρώπων, ενώ ο Malay Tewary ήταν ένας από τους ομιλητές μαζί με τον Benjamin Zachariah του Τμήματος Ιστορίας του Πανεπιστημίου του Presidency. Ήταν εντυπωσιακό ότι αν και είχε οργανωθεί από φοιτητές, οι ομιλίες παραχωρήθηκαν στους μεγαλύτερους. Ένα άλλο χαρακτηριστικό ήταν η παρουσία πολλών αστυνομικών, πριν ακόμα ξεκινήσει η διαμαρτυρία, περισσότερων κι από τους διαδηλωτές. Κανένας μπάτσος όταν βιάζονται γυναίκες. Κανένας για να συλλάβει τους βιαστές. Αλλά εκατοντάδες για να προστατέψουν, ενδεχομένως, το κράτος από τις γυναίκες «από δεύτερο χέρι» (dented and painted women).

Αναφέρθηκε ότι μία ομάδα πέντε αντιπροσώπων (Sanjucta Basu, Sayantani Gupta, Ankita, Sudhanya Pal και Kumi Dutta) συνάντησαν τον Υπουργό Αστικής Ανάπτυξης, Firhad Fakim, για να θέσουν τα αιτήματα. Η ανταπόκρισή του ήταν η εξής:

• Στο αίτημα για fast-track δίκες: πραγματοποιούνται ήδη fast–track δίκες και θα πραγματοποιηθούν περισσότερες σύντομα.
• Το αίτημα για απονομιμοποίηση της σεξουαλικής κακοποίησης, της κατ’ οίκον κακοποίησης, των «εγκλημάτων τιμής» κλπ. και το αίτημα της παραίτησης όσων είναι ένοχοι για κακομεταχείριση θυμάτων βιασμού έμεινε αναπάντητο.
•  Σχετικά με την θεραπεία των θυμάτων βιασμού, την χρηματοδότηση ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης κλπ., διαβεβαίωσε πως θα υπάρξει ένα συγκεκριμένο χρηματικό ποσό για τη θεραπεία του θύματος.

Σχετικά με την ευαισθητοποίηση ως προς το φύλο και τους ουδέτερους νόμους που θα εγγυώνται ισονομία κλπ., υποσχέθηκε πως θα απευθυνθεί στο νομικό τμήμα. Επισήμανε, επίσης, πως αυτό το αίτημα είναι σημαντικό και αναγκαίο. Θέλησε, επίσης, να καθιερώσει την σεξουαλική αγωγή σε όλα τα εκπαιδευτικά ιδρύματα σε συνεργασία με το εκπαιδευτικό τμήμα.

• Σχετικά με την διασφάλιση των αδειών εγκυμοσύνης και μητρότητας στον ιδιωτικό και δημόσιο τομέα, ο δημόσιος τομέας θα θεσπίσει 18 μήνες άδειας, ενώ οι νόμοι για τον ιδιωτικό τομέα σύντομα θα ελεγχθούν για να θεσπιστεί κι εκεί.
• Ως προς τα δικαιώματα της Ανύπαντρης Μητέρας και την διασφάλισή τους από το Κράτος, ήταν αδιάφορος.
• Σχετικά με τα κρατικά έγγραφα και την αναγραφή «Μητέρα- Σύζυγος», ισχυρίστηκε πως αυτό θα απαιτήσει «αναθεώρηση του συντάγματος». Αυτό δείχνει πως υπάρχει παντελής έλλειψη νόμων. Αυτό μπορεί να γίνει από την κυβέρνηση χωρίς συνταγματική αναθεώρηση αφού το Άρθρο 14 αναφέρει πως όλοι οι Ινδοί-ές είναι ίσοι, και άλλοι νόμοι, συμπεριλαμβανομένης της ετυμηγορίας του Ανώτατου Δικαστηρίου, μπορούν να χρησιμοποιηθούν μέσα σε αυτό το πλαίσιo (π.χ. η περίπτωση της Geetha Hariharan).
• Ως προς τους νόμους περί σεξουαλικής παρενόχλησης στο εργασιακό περιβάλλον και την άρση των αδειών όσων εταιρειών δεν συμμορφώνονται, υποστήριξε πως οι νόμοι πρέπει να είναι «δραστικοί», αλλά διαφώνησε ως προς την άρση των αδειών.
• Σχετικά με το αίτημα του τέλους της εμπορίας γυναικών, δεν υπήρξαν σχόλια.
• Η Damayanti Sen πρέπει να επιστρέψει ως ερευνήτρια στην υπόθεση βιασμού στην  Παρκ Στριτ: η μετάθεση της Damayanti Sen δεν έχει καμία σχέση με την υπόθεση βιασμού στην Παρκ Στριτ. Παραβίασε κάποιους κανονισμούς, συνεπώς μετατέθηκε.
• Η κυβέρνηση πρέπει να εκδώσει Λευκή Βίβλο με υποθέσεις βιασμών με ημερομηνία: επίσημη αποδοχή.

Ένα ερώτημα το οποίο αντιμετωπίζουμε, κι εγώ προσωπικά αντιμετώπισα αφού συμμετείχα σε αυτή τη διαμαρτυρία, είναι το εξής: Έχουν αποτέλεσμα τέτοιες πολιτικές διαμαρτυρίες και αν έχουν, τι είδους;

Πολύ σύντομα, ναι έχουν. Το γεγονός ότι υπάρχει κάποια δράση, κάποια ορατότητα σε υποθέσεις βιασμών, οφείλεται στις διαμαρτυρίες των γυναικών για την υπόθεση βιασμού της Mathura. Κάποιοι νόμοι πέρασαν ή τροποποιήθηκαν. Ένα παράδειγμα είναι ο Νόμος για τη Σεξουαλική Παρενόχληση στο Εργασιακό Περιβάλλον. Υπάρχει επειδή κάπου, κάποιες γυναίκες ξεσηκώθηκαν και αντιστάθηκαν για να έχουμε περισσότερα δικαιώματα απ’ ότι στο παρελθόν. Επομένως, πρέπει συνεχώς να είμαστε έξω στους δρόμους και να παλεύουμε μέχρι οι στόχοι μας ενάντια στην πατριαρχία να επιτευχθούν.

Επίσης θα πρόσθετα πως η πολιτική-κοινωνική δράση παραινείται από διεφθαρμένα κόμματα και ηγέτες να μη προχωρήσει από ένα σημείο και μετά. Μας ζητάνε να ικανοποιηθούμε τώρα που κάποιοι υπουργοί, ανάμεσά τους και ο Πρωθυπουργός, μιλήσανε. Η αλήθεια είναι πως ο Πρωθυπουργός εξέφερε κοινοτοπίες που δε σημαίνουν τίποτα. Ο Hakim (Υπουργός της Δυτικής Βεγγάζης για Αστική Ανάπτυξη και Δημοτικές Υποθέσεις) έδωσε υποσχέσεις που δεν του στοίχησαν τίποτα. Πρέπει να συνδέσουμε αιτήματα από διαφορετικούς τομείς και να διευρύνουμε τους συμμάχους μας, καθώς επίσης και να γεφυρώσουμε το κενό μεταξύ «κοινωνίας» και «πολιτείας». Για παράδειγμα, σε εκλογικές περιόδους δε πρέπει να σκεφτόμαστε αυτά που οι ηγέτες υπόσχονται για αύριο, αλλά αυτά που έχουν κάνει τα προηγούμενα πέντε χρόνια. Πρέπει να απαιτήσουμε ένα κουμπί «Δε μου αρέσει κανένας υποψήφιος» για τα Ηλεκτρονικά Μηχανήματα Ψήφου και εφόσον συγκεντρώνεται ο μέγιστος αριθμός αρνητικών ψήφων, όλοι οι υποψήφιοι να αποσύρονται. Πρέπει να σταματήσουμε να προστατεύουμε τους ένστολους βιαστές και να ανακληθεί η Πράξη Ειδικών Εξουσιών των Ενόπλων Δυνάμεων (AFSPA). Για αρχή λοιπόν, πρέπει να ενσωματώσουμε αυτά τα αιτήματα και να απεργήσουμε μέχρι, τουλάχιστον, μερικά από αυτά τα αιτήματα να πραγματοποιηθούν. Και πρέπει να δείξουμε αλληλεγγύη στα θύματα βιασμού σε όλη την Ινδία, και στις γυναίκες στις οποίες έχει ασκηθεί βία οποιασδήποτε μορφής.

Postscript, 29 Δεκεμβρίου 2012. Σήμερα το πρωί, εγώ και αμέτρητοι άλλοι Ινδοί-ές μάθαμε ότι το θύμα του ομαδικού βιασμού στο Δελχί πέθανε στη Σιγκαπούρη. Ξέρουμε επίσης από προχθές ότι ο ηγέτης και πρώην πρόεδρος του Κομμουνιστικού Κόμματος της Ινδίας [(CPI (M)], Anisur Rehman, έκανε απαράδεκτα σχόλια για την υπουργό της Δυτικής Βεγγάζης, Mamata Banerjee, δείχνοντας ότι, όπως και οι Βουρβώνοι (Bourbons), έτσι και το Κομμουνιστικό Κόμμα δεν έμαθε τίποτα και δεν ξέχασε τίποτα. Η ερώτηση του Rehman σχετικά με το ποια θα ήταν η αμοιβή της υπουργού αν έπεφτε θύμα σεξουαλικής επίθεσης ακολούθησε προηγούμενο σχόλιο του Anil Basu. Αμέσως μετά ήρθε κι ένα σχόλιο από μέλος του Κογκρέσου, τον Abhijeet Mukherjee, ο οποίος δεν είναι ακριβώς μέλος αλλά γιος και διάδοχος ενός άλλου μέλους που δεν είναι άλλος από τον Pranab Mukherjee. Σημείωσε πως οι γυναίκες «από δεύτερο χέρι» που διαμαρτύρονταν ήταν εκτός πραγματικότητας. Το γεγονός ότι το πήρε πίσω αυτό μετά από διαμαρτυρίες δε δείχνει μεταμέλεια, αλλά την πραγματικότητα ότι κάθε φορά που ένας Ινδός πολιτικός κάνει αυθόρμητα σχόλια για γυναίκες είναι αισχρά, εξευτελιστικά και υποτιμητικά.

Αυτό ισχύει και για πολλές γυναίκες πολιτικούς όπως μας δείχνει η Kakoli Ghosh Dastidar, μέλος του Κογκρέσου Trinamool (TMC), η οποία είπε στο CNN Ινδίας ότι η υπόθεση της Παρκ Στριτ με την υπόθεση στο Δελχί απέχουν πολύ, αφού στην Παρκ Στριτ δεν υπήρξε βιασμός. «Είναι τελείως διαφορετικές υποθέσεις. Το περιστατικό στην οδό Παρκ δεν ήταν καν βιασμός. Ήταν μια παρεξήγηση ανάμεσα σε δύο μεριές, μια γυναίκα και ο πελάτης της, που εκτελούσαν επαγγελματική συμφωνία.» Σύμφωνα με την Τάιμς της Ινδίας, «ο ηγέτης του Κογκρέσου Trinamool, Sabrata Mukherjee, που είχε σπεύσει να καταδικάσει το σεξιστικό σχόλιο του Anisur Rehman κατά της υπουργού, δεν ήταν το ίδιο επικριτικός όταν ρωτήθηκε για το αναίσθητο σχόλιο της Ghosh Dastidar.» Με άλλα λόγια, για όλα αυτά τα κόμματα, χωρίς καμία εξαίρεση, ακόμα και αυτός ο δημόσιος μαζικός θυμός για τον ομαδικό βιασμό στο Δελχί δεν είναι αφυπνιστικός. Θα συνεχίσουν όπως προηγουμένως. Όσο είναι στην κυβέρνηση θα προσπαθούν να συγκαλύπτουν υποθέσεις βιασμών, να βοηθούν αστυνομικούς που χλευάζουν και ταπεινώνουν θύματα βιασμού, να μεταθέτουν τίμιους αστυνομικούς, και να χρησιμοποιούν τη γλώσσα του δρόμου για να επιτίθενται στα θύματα και σε αυτούς και αυτές που ξεσηκώνονται σαν ένδειξη αλληλεγγύης. Εάν ένα θύμα πεθαίνει, τότε θα χρησιμοποιούν εύπεπτα ψέματα και θα συνθέτουν σχόλια με την ελπίδα ότι το θέμα σύντομα θα ξεχαστεί. Όπως έδειξε η υπόθεση στο Δελχί, θα χρησιμοποιούν ψεύτικους ισχυρισμούς, όπως στην περίπτωση θανάτου του Constable Tomar, και θα ρωτούν τους υπεύθυνους της τηλεόρασης «Είναι καλό?» (Theek hai?) αφού θα έχουν πει ανοησίες. Εάν ο θάνατος μιας νέας γυναίκας μπορεί να μας αφυπνίσει, τότε πρέπει να γίνει προς την κατεύθυνση της απόρριψης κάθε επικρατούντος πολιτικού κόμματος.

Μπορούμε να αρχίσουμε απαιτώντας και φτάνοντας ως τις εκλογές του 2014 με μία καμπάνια που θα έχει τουλάχιστον αυτά τα λίγα αιτήματα:

• Θέσπιση fast-track δικαστηρίων για να διασφαλίσουμε ότι οι υποθέσεις βιασμών θα φτάσουν στα δικαστήρια και θα εκδικαστούν.
• Διασφάλιση ότι η αστυνομία θα λάβει δράση για ΟΛΕΣ τις υποθέσεις βιασμών και σεξουαλικής επίθεσης, όχι μόνο για αυτές που τα μίντια δείχνουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον.
• Διασφάλιση ότι θα υπάρχει τιμωρία για αστυνομικούς ή διοικητικό προσωπικό εάν αγνοήσουν υποθέσεις βιασμού ή αψηφήσουν τους νόμους στις υποθέσεις αυτές.
• Τέλος στην προστασία ένστολων βιαστών, συμπεριλαμβανομένης της κατάργησης της Πράξης Ειδικών Εξουσιών των Ενόπλων Δυνάμεων.
• Αλλαγή του εκλεκτικού μηχανισμού και των νόμων ώστε όλα τα ηλεκτρονικά μηχανήματα ψήφου να διαθέτουν κουμπί «δε θέλω κανέναν από τους υποψηφίους» και να μην ανακηρύσσεται κανείς νικητής αν η επιλογή αυτή φτάσει στον μέγιστο αριθμό ψήφων.

Θα μας πουν ότι όλα αυτά θα παρεμποδίσουν τη λειτουργία του κράτους, ότι είναι αναρχικά αιτήματα. Ποιά είναι η μεγαλύτερη απειλή απέναντι στις γυναίκες; Η αληθινή ή η φανταστική αναρχία; Όχι, είναι οι εγκληματικές συμμορίες, η αστυνομία και οι πολιτικοί που τους προστατεύουν.

2 Ιανουαρίου 2013

Όλες οι φωτογραφίες επιλέχτηκαν από τη συγγραφέα.