Συμβίωση: μια αόρατη καθημερινότητα…

της Φλώρας Νικολιδάκη

Η συμβίωση ορίζεται ως η συνύπαρξη στον ίδιο χώρο, είτε ατόμων, είτε κοινωνικών ομάδων, είτε κρατών.

Η συμβίωση μπορεί να είναι αναγκαστική, ως απορρέουσα από κοινωνικούς και νομικούς κανόνες- έγγαμοι, γονείς-παιδιά μέχρι την ενηλικίωση τους, κλπ. Μπορεί να είναι όμως και εθελοντική  με κίνητρο τον έρωτα, τη φιλία, την υγεία, την ηλικία, ή απλώς τα στενά οικονομικά.

Η θέση των γυναικών στη συμβίωση μέχρι και τον 19^ο αιώνα είναι θέση υποχρεωτική. Η γυναίκα συμβιώνει στην πατριαρχική οικογένεια, με τον άνδρα της, με την πεθερά της ως χήρα ή διαζευγμένη ξανά με την πατριαρχική οικογένεια. Ως ερωμένη «σπιτώνεται» με τον εραστή, ως πόρνη «σπιτώνεται» με την τσα-τσα.

Από τον 20^ο αιώνα η κοινωνία αποδέχεται τη μονογονεική οικογένεια, την εργένισσα και τον εργένη. Οι φοιτήτριες αρχίζουν να συγκατοικούν όταν σπουδάζουν μακριά από το σπίτι, η γυναίκα εργαζόμενη που δεν έχει παντρευτεί ακόμα, μπορεί πλέον να νοικιάζει σπίτι και να ζει μόνη ή συγκατοικώντας. Το στερεότυπο σιγά-σιγά σπάει. Η σημερινή κοινωνία αποδέχεται σε μεγάλο βαθμό όλων των ειδών τις συμβιώσεις: ετερόφυλων χωρίς γάμο, ομόφυλων λόγω φιλίας ή έρωτα, ετερόφυλων και ομόφυλων για οικονομικούς και ηλικιακούς λόγους.

Τα «τυπικό δείγμα», ανδρόγυνο, παιδιά, σπίτι, αυτοκίνητο, σκύλος, πεθερικά, στην εποχή μας χάνει την αίγλη του και ειδικά μετά την πρόσφατη οικονομική κρίση. Μπορούμε να πούμε ότι μέσα στη δίνη των μνημονίων, οι τυπικοί κοινωνικοί ρόλοι δέχονται αλλεπάλληλα χτυπήματα και οι φορείς αυτών των ρόλων συχνά έχουν το αίσθημα της αυτοπαγίδευσης.

Τα άτομα που έχουν επιλέξει έναν άλλο τρόπο ζωής νοιώθουν δικαιωμένα από τις εξελίξεις. Κατά τη γνώμη μου τα στοιχεία αυτά θα φέρουν σύντομα αλλαγές στη συνείδηση των γυναικών κυρίως, οι οποίες στην πλειοψηφία τους στήριξαν άνευ όρων το μοντέλο του «American beauty».

Με τα άτομα να απελευθερώνονται από τα δεσμά των τυπικών μορφών συμβίωσης, δημιουργείται εύφορο έδαφος για να μπολιαστεί η ριζοσπαστική αριστερά της εποχής μας με τις θέσεις, τις γνώσεις, τις εμπειρίες και τις ικανότητες των γυναικών αυτών που πάλεψαν συνειδητά, μέσα από τις ποικίλες μορφές του φεμινιστικού κινήματος, μέσα κι έξω από τα κόμματα, τις κοινωνικές συμβάσεις.

Αυτός είναι ένας από τους βασικότερους λόγους που το φεμινιστικό κίνημα σύντομα πρέπει να επεξεργαστεί νέους κανόνες ύπαρξης των γυναικών και ένα νέο πλαίσιο ηθικής για τη θέση της συνειδητοποιημένης γυναίκας στην κοινωνία που μάχεται κατά του καπιταλισμού αλλά και των δομών της πατριαρχίας που έχουν πλέον συνδεθεί άρρηκτα με τις δομές της εξουσίας του κεφαλαίου.